لیست کاملی از کلمات و اصطلاحات خودمانی و عامیانه قسمت 347

آستین افشاندن-رقصیدن-انکارنمودن-انعام دادن

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

به بیراهه زدن-از بیراهه رفتن-از جاده ی اصلی منحرف شدن

دخیل بستن-بستن پارچه ای به ضریح یا سقاخانه به نیت برآمدن حاجتی
پیش غذا-آن چه پیش از غذای اصلی می خورند

 
خواهر و مادر گفتن-دشنام خواهر و مادر به کسی دادن

اُزگل-بی‌سروپا-کم شعور و بی‌شخصیت
چشم انداختن-نگاه کردن
تن در دادن-به کاری حاضر شدن-انجام کاری را پذیرفتن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

خوشوقت شدن-شاد شدن-راضی شدن

بد مصب-بد مذهب-لاکردار-بی مروت

ته دل کسی مالش رفتن-احساس ضعف یا ترس کردن-حالتی شبیه به گرسنگی داشتن

از زورِ(از شدت، از بسیاری)

تغ تغ-صدای برخورد دو چیز به هم

آب نخوردن(درنگ نکردن)

بیخ پیداکردن کار-گره افتادن در کار-دشوار شدن کار

خانه آبادان-عبارتی به عنوان سپاس

 
دست از جان شستن-از جان گذشتن-پروای جان نکردن

تعارف دادن-هدیه فرستادن-پیشکش کردن
پس دوزی-دوختن پشت لباس با دست
ار زبان کسی-از قول کسی

خوش سلیقه-خوش ذوق-نیکو طبع

روانه کردن-فرستادن اعزام کردن-گسیل داشتن

خاطرجمع شدن-مطمئن شدن
تفنگ در کردن-تیراندازی با تفنگ

حیف شدن-حرام شدن-نفله شدن-از فایده افتادن

آبِ جو(ب)(مال دنیا، هرچیز فراوان و بی‌ارزش)

دیر جوش-آن که دیر الفت و دوستی پیدا می کند
چله دار-کسی که در روز چهلم مرگ عزیزی عزاداری کند

خر دادن و خیار گرفتن-چیز گرانی را با چیز ارزان مبادله کردن-فریب خوردن در معامله
حساب کهنه-نگا. حساب سوخته

 

دل به دل رفتن-دوستی و دشمنی از دو سو بودن
تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

از قرار(ظاهرن، آن‌طور که پیدا است)

برخورد کردن به تریج قبای کسی-گران آمدن-بی دلیل ناراحت شدن-به کسی توهین شدن

اشکنک سرشکنک داشتن-با خطر همراه بودن

حلال زادگی-حلال زاده بودن-درست کردار بودن

ددر برو-نانجیب-زن بدکاره
جان به جان کسی کردن-محبت بی اندازه به کسی کردن

ازخداخواسته-آرزومند-مشتاق

 

چشم انتظار-منتظر-چشم به راه

چار میخ-اذیت و آزار سخت
دکان کسی را تخته کردن-کسب کسی را از رونق انداختن-دست کسی را از چیزی کوتاه کردن

پا را توی یک کفش کردن-پافشاری کردن روی عقیده ی خود-لج کردن

دیوان بلخ-جای بی انصافی و ستم رانی

پشت اندر پشت-نسل اندر نسل

چراغ اول-نخستین پولی که معرکه گیران از مردم می گیرند

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن
چم کسی را گرفتن-دل کسی را به دست آوردن
بر پا-سرپا-استوار-بلند شوید !

بزمجه-سوسمار-درحالت دشنام به کودکان می گویند

دست به سیاه و سفید نزدن-به هیچ گونه کاری نپرداختن-ابدن کاری نکردن

 

 

چوب حرفی-چوب کوچکی که به دست کودکان می دادند تا روی سطر های کتاب بگذارد و آن ها را بخواند

از بن ناخن-ذخیره-بندگی-اطاعت

 

برده خورده-ملاحظه-پروا

تکه-پاره ای از چیزی-زن زیبا و خوشگل-لقمه

اسم درگوشی-نام دوم فرد مسلمان که نام یکی از امامان است

خاطره-یادگار

پدر کسی در آمدن-بسیار اذیت شدن-دخل کسی آمدن

چشته خور-کسی که پس از یک بار کمک گرفتن همیشه توقع کمک دارد

حرف دو پهلو-نگا. حرف پهلودار

حق آب و گل داشتن-دارای امتیاز و اعتبار بودن

تحت الشعاع قرار دادن-زیر نفوذ و تاثیر قرار دادن

برچسب-نوشته ای دارای مشخصات که آن را روی چیزی می چسبانند-اتیکت

از گرد راه رسیده(تازه‌وارد، هنوز به کار دیگری نپرداخته)

رنگ کردن کسی-گول زدن-فریب دادن کسی

پالان خروس-کنایه از چیزی که وجود ندارد برای نشان دادن نداری مطلق

 
دنبال کسی فرستادن-کسی را احضار کردن
چاشته بندی-ته بندی

چهلم-چهلمین روز درگذشت کسی

آسمان سوراخ شدن-رویداد بزرگ پیش آمدن

زیست شناسی-دانش شناخت حیات و موجودات زنده
دردسر-گرفتاری-سرگردانی

آب به ‌زیر کسی آمدن(سراسیمه شدن)

از قماش چیزی (کسی) بودن(از جنس چیزی بودن، از تیپ کسی بودن)

 

 
دو آمدن-دور برداشتن-شاخ و شانه کشیدن-قیافه گرفتن

چاپچی-دروغ گو-لاف زن

چار سری گفتن-متلک گفتن-کلفت بار کسی کردن-حرف مفت زدن

خرچنگ قورباغه-کج و معوج-درهم و برهم

 
چتوَل-یک چهارم

خر چسونه-در مقام تحقیر به شخص خقیر و ناقابل می گویند-نام حشره ای است

پیش کنار-بیضه-خایه

از خیر چیزی گذشتن(از چیزی صرفنظر کردن)

آپارتی-زن بی‌حیا و بدزبان-سلیطه-پاچه‌ورمالیده

پیش بها-بیعانه

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند
از جیب خوردن-در آمد نداشتن-از بس‌انداز خرج کردن

دیدن کردن-عیادت کردن-زیارت کردن-ملاقات کردن

اُق گرفتن-حالت تهوع پیدا کردن

دوره گرد-غیر ثابت-دست فروش

تفنگ انداختن-تیراندازی با تفنگ

توجیهی-برنامه های توضیحی

پیس-کسی که پوستش با لکه هایی دو رنگ می شود
اَنَک کردن(تحقیر کردن، خجالت دادن)

برج ریق-برج نامیمون و نامبارک

جفتک زدن-نگا. جفتک انداختن

اوضاع احوال-وضع و حال

چشم کسی را دزدیدن-هنگام غفلت کسی کاری را انجام دادن یا چیزی را برداشتن

 

زور گفتن-حرف و خواست خود را به کسی تحمیل کردن

چشم و دل پاک-کسی که به دیده ی بد به ناموس دیگران نگاه نکند

ریش کسی را چسبیدن-یقه ی کسی را چسبیدن

دودی-اهل دود-سیگاری-تریاکی-معتاد به دخانیات

بسیار دلواپس و نگران بودن

خون گرفته ی کسی بودن-در برابر کسی مسئول بودن

دماغ چاقی-احوال پرسی

پاتی کردن-باد دادن خرمن

جناغ شکستن-شرط بندی کردن با جناغ مرغ

چوب پوش کردن-با چوب پوشاندن

زد و بند کردن-ساخت و پاخت کردن-توطئه کردن

آبکی(بی‌ارزش، از روی بی‌علاقگی)

 

پایین دست-طرف پایین

رد شدن-مردود شدن-پذیرفته نشدن

پینه بستن-سخت شدن پوست کف دست و پا

پدر مرده-یتیم-خطابی به هنگام خشم مانند پدر آمرزیده یا ننه مرده

 

چروک-چین و شکن

 

 

رقصیدن توی تاریکی-بی موقع یا بدون اطلاع کاری را انجام دادن

روضه خواندن-سخنان بی فایده گفتن-آه و ناله کردن

چُسَکی-کم دوام و سرهم بندی شده
زده-صدمه دیده-سوراخ شده-خراب

راست رفتن-مستقیم رفتن-بدون دردسر رفتن

 

خاله ی خر عمه ی گاو-بسیار نفهم-از اصل و نسب نادان

آتشی-تندخو-زودخشم
پچ پچ-نجوا-حرف زیر گوشی

روکار-روی بنا-نمای عمارت-آن چه که در بیرون چیزی کار شده است

 

تامین آتیه-پیش بینی و اندوخته برای زندگی آینده
آتش زیر پا داشتن(بی‌قرار بودن)
 

چَرچَر-اسباب عیش و عشرت

داش-لوطی-مشدی

اگر و مگر کردن-شرط و بهانه آوردن

بید خورده-کهنه و فرسوده

 

اهل نشست-تارک دنیا-گوشه‌نشین

آن روی کسی بالا آمدن(خشمگین شدن)

حساب بردن-پروا داشتن-اطاعت کردن

خانه تکانی-پاکیزه کردن خانه و وسایل خانه به صورنی اساسی در آغاز هر سال
دم و دستگاه-ثروت-بیا و برو-تجمل-مکنت و دارایی

 

جوغ-جوی آب

 

 
د ِ ؟-واقعن ؟-راستی ؟
خسارت دیدن-زیان دیدن

اخ و پیف کردن-اظهار ناراحتی کردن از بوی بد-منظره‌ی بد یا غذای بد

بچه ی-اهل ِ
اُق گرفتن(حالت تهوع پیدا کردن)

از آب روغن گرفتن-از هر اتفاقی بهره برداشتن

رنگ و وارنگ-رنگارنگ-به رنگ های گوناگون-از همه نوع

بد اخم-عبوس و ترشرو
جفت و جلا-تکاپو و تلاش-دوز و کلک

داش مشدی-لوطی محل-آن که غرور جوانی دارد

 

دهان کسی بوی شیر دادن-با وجود کوچکی کار بزرگ کردن و نتوانستن

از گل نازک‌تر به کسی نگفتن-با کسی سخت مهربان و پرمحبت رفتار کردن

چشم کسی راه کشیدن-خیره ماندن به جایی و پلک نزدن

جانمی-کلمه ای که در مقام خوش آمد و تقدیر از کسی می گویند
آلت دست کسی شدن-مورد سوء استفاده قرار گرفتن

آبدیده-جلا یافته-آزموده و مجرب

بی ریخت کردن-کتک زدن
انداختن باد به غبغب-تکبر کردن-قیافه گرفتن

چهلم-چهلمین روز درگذشت کسی

آمپر کسی بالا رفتن(از کوره در رفتن)
در هم و بر هم-آشفته-پریشان-آمیخته

پُرتابل-قابل حمل

باز نشسته ک-سی که بدلیل پیری و یا علل دیگر از کار کردن دست کشیده است و حقوقی دریافت می کند

جر و بحث-مجادله ی شدید گفتاری

خالی بند-چاخان-دروغ گو

پیش پای کسی-لحظه ای پیش از آمدن کسی
پراندن-بی اراده حرف درشت و بی جایی در سخن آوردن-گاه گاه در نهان تباهی کردن زن

انگولک کردن(سر به سر گذاشتن، با انگشت به چیزی ور رفتن، انگشت رساندن)

پر روده-پرچانه-روده دراز
ذُق ذُق کردن-تیر کشیدن زخم-سوزش داشتن اندام دارای درد

خانه خراب کردن-بدبخت کردن-بی چیز کردن

پا ندادن-امکانی پیش نیامدن

از خر شیطان پایین آمدن(از لجاجت دست برداشتن، از تصمیم نادرستی منصرف شدن)

براه-سازگار-اهل سازش-با گذشت

دلنگ و دلنگ-صدای زنگ و ناقوس

جیم الف جا-آدم ریزه میزه
پالان کردن کسی-فریب دادن کسی

دل قرصی دادن-اطمینان خاطر دادن

چاشنی زدن-ریختن یا زدن چاشنی به غدا

آتش به گور کسی باریدن(پس از مرگ دچار عذاب شدن)

حاشیه رفتن-سخنان دور از موضوع گفتن-منحرف شدن از مطلب

خال به خال-خال خال

چرچر کردن-از ثروت بادآورده ای روزگار گذراندن

از دور دستی برآتش داشتن-آشنایی سطحی و ناکافی با چیزی داشتن
چرند گو-یاوه گو

از دست کسی در رفتن-کاری را بی‌اختیار و ناخواسته انجام دادن

رای اعتماد-رایی که نمایندگان مجلس در تایید به دولتی بدهند
بَهمان-فلان

تلنگر-سر انگشت که به چیزی بزنند
تکان خوردن-ناگهان ترسیدن-جاخوردن-از جا حرکت کردن
چشم و چراغ-شخص مورد علاقه-محبوب
دهن پاره-بد زبان-بی حیا-کسی که نمی تواند جلوی زبانش را بگیرد

بَهمان-فلان

الواتی کردن(عیاشی و هرزگی کردن)

دلال محبت-پا انداز-خانم بیار
بی جا-نامناسب-بی مورد

چشم، کرایه خواستن-کار کودکی که هر چه ببیند بخواهد

زهره آب شدن-سخت وحشت کردن-از وحشت به حال مرگ افتادن

حرف انداختن-در سخن کسی دویدن
خجالت زده کردن-شرمنده کردن-خجالت دادن
دل واپسی-نگرانی-اضطراب
ارواح بابات-به هنگام سرزنش برای ناکام شدن در کاری گفته می‌شود
با کسی ندار شدن-با کسی خودمانی

دامن بر آتش زدن-فتنه ای را شدیدتر کردن

خنده ی نخودی-خنده ی لوس و بی مزه

روی تاب گذاشتن-سپردن شرط بازی به نفر سوم برای جر نزدن حریفان

امان کسی را بریدن(کسی را درمانده و بیچاره کردن)

دَم دار-هوای گرم و پر رطوبت

از چاله در آمدن و به چاه افتادن(از باران به ناودان پناه بردن)

دل واپس-نگران-چشم به راه-مضطرب

دم گاو به دست آوردن-قدرت و موقعیتی به دست آوردن-وسیله ای برای معاش به دست آوردن

آفتاب چریدن-بی‌کار بودن-چیزی برای خوردن نداشتن

پشت چشم آمدن-ناز و افاده کردن- ابرو نازک کردن

دررفتگی-حالت در رفته-از بند بیرون آمدن استخوان
خل بازی درآوردن-مثل دیوانه ها رفتار کردن
جگر-عزیز-عزیز دلم

چشته خور کردن کسی-کسی را از لطف خود بهره مند کردن

 

از بیخ عرب بودن(یکسره منکر شدن، به‌کلی زیر چیزی زدن)

انسان-آدم خوب و پایبند به اصول اخلاقی

حرامزادگی-بد ذاتی-مکر

زپرتی-چیز یا شخص ناتوان-زوار در رفته-بی زور

حلال-زن یا شوهر

پَپِه-بی عرضه-پخمه-بی سر و زبان-خجالتی-ترسو

حاجیت-بنده

پا واکردن-به راه افتادن بچه

راسته بازار-بازار راست و مستقیم

پس افتاده-بچه ی کسی

چشم غره رفتن-نگاه خشم آلود کردن

فرسوده و خراب شدن

دوش فنگ-نهادن قنداق تفنگ در کف دست و لوله ی آن بر دوش

آدم مقوایی(بی‌اراده، کسی که هیچ‌کاری نمی‌کند)

زاغه-جای نگاه داری گاو و گوسفند-حانه ی بسیار محقر-انبار مهمات
پنج زاری-سکه ی پنج ریالی-پنج هزاری

درزن-دوجین-دوازده تا از چیزی

حمامی-گرمابه دار

پاکار-امر بر-پادو-مباشر

ایراد بنی‌اسرائیلی-بهانه‎های بی‌خود و بی‌جهت

چم-رگ خواب-عادت مخصوص هر کسی

چراغ چشمک زن-چراغی که خاموش و روشن می شود

خرد نکردن تره برای کسی-کم ترین اهمیتی برای کسی قایل نشدن

به خاک سیاه نشستن-بدبخت و ذلیل شدن

آب بندی کردن(آرام آرام به کار انداختن دستگاه نو)

برده خورده-ملاحظه-پروا

 

 

شعله‌ی آتش

دل فرو ریختن-سخت وحشت کردن-بسیار ترسیدن
بستن دست کسی از پشت-در انجام کاری از کسی پیش بودن

بی سکه کردن-بی ارزش کردن-بی اعتبار کردن

زاچ-زائو

برادر زن-برادرِ زن هر مرد

بند را آب دادن-فرصتی را از دست دادن-خود را لو دادن-رسوایی به بار آوردن

دور دست-جایی دور

دَنگال-جادار-بسیار فراخ

رگ خواب کسی را به دست آوردن-نقطه ضعف کسی را پیدا کردن-کسی را تابع خود کردن

بد ذات-بد نهاد-بد گوهر-بد جنس-خبیث

ذلیل مرده-ذلیل شده

روز مبادا-روز سختی و پریشانی

خِل-خلط بینی

 

دل و روده بالا آمدن-به حالت تهوع افتادن

تر و فرز-چست و چابک

با کاره-کسی که هر کاری از او ساخته است

چاخان پاخان-دروغ

دَم نقد-آماده-حاضر

از بی‌کفنی زنده بودن-بی‌نهایت فقیر و نیازمند بودن

 

ریغ افتادن-اسهال گرفتن-به تر و ور افتادن

 

 

ز ِق زدن-نق نق کردن بچه که مقدمه ی فریادهای و گریه های بعدی است

آب در جگر داشتن(توانایی مالی داشتن)
حرف انداختن-در سخن کسی دویدن

 
پدر سوختگی-بد سرشتی-زرنگی-رندی

دست انداختن به روی چیزی-چیزی زا غاصبانه تصرف کردن

آستین‌سرخود-هر چیزی که وسیله‌ی کاربردش همراهش است

زدن به سیم آخر-آخرین چاره را به کار بردن حتا اگر به ضرر باشد-خود را به لاقیدی زدن و به عاقبت کار نیاندیشیدن

تنوری-پخته شده در تنور

بد مصب-بد مذهب-لاکردار-بی مروت
خرت به چند-کی از تو پرسید؟ به حساب آوردن-اعتنا کردن

آفتاب لب بام-پیری نزدیک به مرگ
رکاب کش-به تاخت-با سرعت
از بی‌کاری مگس پراندن(بی‌کار و بدون سرگرمی ماندن)
آمدیم (و) . . .(فرض کنیم که)

 
آمادگی و شوق بسیار برای کاری داشتن

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن

انداختنی(جنس نامرغوب)
 

پَتی-لخت-برهنه

خودسر-گستاخ-سرکش

تیز کردن گوش-دقت کردن برای درست شنیدن سخنی مهم

 

چروکیده-چین دار شده-ناصاف

زیر غلیانی-ناشتایی-غذای صیح-چارپایه ای که زیر غلیان می گذارند

آبشان از یک جوی نرفتن-همداستان شدنشان ممکن نبودن-با هم نساختن

ترکه-آدم باریک و بلند
 

 
خرج-هزینه-پول مصرف روزانه ی خانواده

 

آتش‌پاره-شوخ و شنگ-فرز و چالاک-کرم شبتاب
بی چک و چانه-بی گفت و شنود-بی کم و کاست

بالینی-کلینیکی

تازه نفس-دارای نیروی مصرف نشده

دست پیش را گرفتن-خود را محق وانمود کردن

اهل آن کار (کار بد)

تخم مرغ کسی زرده نداشتن-حقه باز بودن

خودداری-امتناع-خویشتن داری-شکیبایی

ته جرعه-باقی مانده از نوشیدنی

چِز دادن-روی آتش گرفتن پوست برای سوزاندن موها و پرها

باد بُروت-خودخواهی-غرور-تکبر

 

چرک گرفتن-کثیف شدن-پاک کردن چرک

از آب گل آلود ماهی گرفتن-از اوضاع درهم و آشفته بهره گرفتن

جا رفتن-مغلوب شدن-خود را کنار کشیدن

افتادن به گردن کسی(به کسی تحمیل شدن)

جفت گیری کردن-جماع کردن حیوانات

حرف مفت-سخن بی هوده و پوچ

حاجی خرناس-لولو

 

حاشیه نشین-تهیدستان ساکن در کناره های شهر

چرخ دستی-چرخ خیاطی که با دست به حرکت می افتد
آلکلی-معتاد به الکل
پا اندازی-واسطه ی اعمال نامشروع شدن-جاکشی

چشم نداشتن برای دیدن کسی-تحمل نکردن کسی-از کسی بدش آمدن

تکیه-محلی برای روضه خوانی-پشت به چیزی دادن
حاجیت-بنده

تاب دادن-سرخ کردن در روغن-پیچیدن-خم کردن

راست راستی-حقیقتن-واقعن

 

آرواره‌ی کسی لق بودن-سرنگهدار نبودن-پرچانه بودن

اسباب‌چینی-دسیسه‌چینی-توطئه‌چینی
پولکی-آن که پول را دوست دارد-آن که رشوه می گیرد-آن چه که با گرفتن پول انجام گیرد

خوش خوراک-نگا. خوش خور

چاه ویل-جایی که اگر کسی یا چیزی برود دیگر بر نگردد

زار زدن لباس به تن-ناجور و نامناسب بودن لباس

 

در غورگی مویز شدن-هنوز تازه کار بودن ولی ادعای مهارت و استادی کردن

انگشت خوردن-افسوس خوردن-پشیمان بودن

زیر سبیل گذاشتن-تحمل کردن-به روی خود نیاوردن

خرابی بار آوردن-بی آبرویی بار آوردن-کاری کردن که نتیجه ی بد بدهد

پای چیزی را جور کردن-وسیله ی انجام کاری را فراهم کردن

تر دست-ماهر-شعبده باز

چغاله بادام-بادام نارس

تفنگ دار-جنگنده ی مسلح به تفنگ

چوچول باز-دغل-بی حیا

 

زیر چاقی-مهارت
زیر سر کسی بودن-مسئول کاری بودن-در کاری دست داشتن

خرناس کردن-خرخر کردن در خواب

رو دست خوردن-فریب خوردن-خام شدن

 

زنجیر زدن-زنجیر به پشت خود زدن